Коркыт Ата Қазақша Реферат
Қорқыт ата Реферат., 12:40. Гость, для того чтобы скачать 'Қорқыт ата', Вам нужно кликнуть по рекламным ссылкам. Коркыт Ата Туралы малиметтер тауып бериниздерши. Ответить Спам 0. ( 12:31 Понедельник). Nov 8, 2013 - Главная страница Рефераты Презентация Сценарий Тесты,шпоры ЕНТ Открытые уроки Классные часы Сочинение. Удивительная легенда о Коркыте. Коркыт-ата - родоначальник кобыза, композитор, акын, покровитель баксы (знахарей-шаманов). С его личностью связана одна из самых удивительных и значительных легенд в мировой литературе – страхе смерти и жажде бессмертия. Однако вообще всю его жизнь окутывает некий ореол догадок, гипотез и предположений, что неудивительно, учитывая, каким выдающимся человеком он был. Коркыт родился на побережье Сырдарьи, и его мать носила его ровно три года и девять дней. Если прибегнуть к символике чисел, можно прийти к интересным выводам.
Основная статья: «Қорқыт ата кітабы» («Книга деда Коркыта») — письменный эпический памятник. Каждое сказание имеет собственный сюжет и в каждом из них главным героем представлен Коркыт-ата — мудрец, вождь племени, предсказатель судеб. Легенда о Коркыте Согласно легенде, его мать носила Коркыта в утробе матери три года. Один раз в год он сжимается. До рождения Коркыта было темно на небе всего мира три дня и три ночи.
Ожесточенный шторм заставил нацию почувствовать страх. В связи с этим имя ребенка - «Коркыт»что означает «страх». К.Кониратбаев, выражает что«Коркыт» «человек, который является спасителем,то есть человеком, который приносит спасение», С. Каскабасов считает, что «жизнь истекает, и смерть приходит». Турсунов, основанный на фольклоре тюркских народов, объясняет слова «дада, деде» как «пропагандистская жырау».
Жирмунский считает Коркыта волшебным орудием - хозяином кобыза, шаманом, покровителем. Памятник Коркыт-Ата - исторический памятник - «Книга Коркыт-Ата» («Китаби-и-Корквад»).
Коркыт Ата Реферат Қазақша
Там Коркыт Ата изображён как жырау, мудрый человек, гений, вождь, шаман, жизнерадостный человек. В начале книги цитируются притча Коркыта Ата. Он говорит: «В жизни есть смерть, нет изменений, нет бессмертия, нет железа, никто не умирает, он меняет и забывает, только вечные и бессмертные вещи являются результатом хорошей работы, проделанной в жизни человека». Легенды Коркыт-Аты отражены во взглядах тюркских народов о жизни и смерти.
Согласно легенде, Коркыт Ата засыпал и слышит сообщение: «Если вы не будете вспоминать про смерть, вы будете жить вечно». Через некоторое время он не смог добраться до одной тропинки и сказал: «Даже если я умру, я приду!» Он сожалеет об этом и говорит: «Вы думаете о смерти и теперь умрёте». В легенде Коркыт Ата изображен как боец, пожизненный истребитель, ищущий место, где его люди живут счастливо. Коркыт Ата, прославлявший людей своими псалмами и словами, потерявшими сознание в конце своей жизни, пересекает четыре уголка мира в поисках вечной жизни. Но куда бы он ни пошел, он встречает людей, которые копают могилу. Задавая вопрос «чья это могила?», Он всегда слышал ответ «это могила Коркыта». Вот как «Куда вы не пойдете или не посмотрите везде могила Коркыта!» Наконец, когда вы найдете землю, вы слышите, что вы живы и возвращаетесь на родину в Сырдарию.
Затем, думая, что вечная жизнь - это просто искусство, он изобрел инструмент кобыз. Согласно другой легенде, когда он стелит ковёр в середине реки и начинает играть на кобызе, она не погружается в воду. Коркыт Ата говорит, что во время играния на кобызе не было смертных, были только счастливые существа. Но Коркыт Ата устал и когда он заснул, из воды вырвался маленький змей и укусил его своим ядом. В этой легенде смерть не предупреждает о своём приходе, всё это тянет на змею. Это взгляд философа на смерть, что люди не умирают с предупреждением. Мы видим основу заключения.
Великая философская проблема, встречающаяся в легендах Коркыт-Ата, - проблема времени и пространства. «Легенда о Коркыте глубоко оптимистична, смысл её заключается в том, что Коркыт нашёл бессмертие в служении человечеству созданным им искусством» (Валиханов Ч. Ч. Собрание сочинений. — Алма-Ата, 1961, т. «Легенда о Коркыте — один из стержневых компонентов казахской ментальности». Дань памяти.
Портрет Горкут-Ата на туркменских манатах По легендам, по просьбе самого Коркыта, на его могилу был положен кобыз, тихо звучавший при порывах ветра во все времена. Архитектурный памятник в форме кобыза в честь Коркыт-ата был сооружён в в Кармакчинском районе.
Авторы — архитектор Б. Ибраев и физик-акустик С. При дуновении ветра он начинает заметно звучать и все проезжающие могут слышать мелодию ветра.
Памятник виден и из окон проходящих тут же поездов, следующих из. На месте захоронения Коркыта на берегу реки приблизительно в X—XI вв. Был воздвигнут мавзолей «Коркыт-Тубе», что в простонародье означают — Поющие трубы. С веками он пришёл в разрушение.
В проведена реставрация памятника Коркыта. Создан целый архитектурный ансамбль — комплекс с амфитеатром, гостиницей и другими объектами.
А в при нём был создан музей. В в учреждён Общественный фонд «Коркыт» с целью распространения знаний в обществе о воздействии культуры кочевых тюрков на мировую музыкальную культуру. С Минкультом Республики и акиматом города проводится Международный фестиваль «Коркыт и музыка Великой Степи». В в столице разбит сквер и установлен памятник-композиция «Коркыт кобыз».
Именем Коркыта названы Кызылординский государственный университет, аэропорт «» в, улицы в городах Казахстана. Литература. Қорқыт туралы аңыздар. Қазақ әдебиетінің тарихы. Т.І, Алматы, 1948.
'Коркут Ата', 1951. Кirzlogu M. Dede-Korkut Oguznameleri, I. Istanbul, 1952. Струны столетий., 1958.
'Огуз-наме', 1959. «Книга моего деда Коркута. Огузский героический эпос».
Перевод (издан М.-Л., 1962). «Қоркыт ата кітабы», оғыздардың батырлық жырлары, Жазушым, 1986. Фазлаллах Рашид ад-Дин. «Огуз-наме», 1987. Коркут Ата.
Энциклопедический сборник (Сост. Нысанбаев и др.), 1999. Фильмы — документальный фильм «Коркыт — история кюя», «», реж. Берик Барысбеков,. Ссылки.
Қорқыт Ата – түркі халықтарына ортақ ұлы ойшыл, жырау, қобызшы. Қорқыт Ата өмірде ізі, артында әдеби-музыка мұрасы қалған тарихи тұлға ретінде белгілі. Қорқыт Атаның өмір сүрген кезеңі туралы ғылымда әр түрлі болжамдар қалыптасқан. Алайда зерттеулердің көпшілігі Қорқыт Ата Сырдария бойында өмір сүрген оғыз-қыпшақ тайпалық бірлестігінде 10 ғасырдың басында дүниеге келген деген тұжырымға саяды. Рашид әд-Дин “Жамиғ Ат-Тауарих” атты тарихи шежіресінде Қорқыт Атаны қайы тайпасынан шыққан десе, Әбілғазының “Түрік шежіресінде” оның тегі баят екендігі, оғыздардың елбегі болып, 95 жасқа келіп қайтыс болғандығы айтылады.
Сыр жағасына жақын жерде Қорқыт атаның зираты болғанын Ә.Диваев, т.б. Ғалымдар өз еңбектерінде атап өтеді. Ә.Қоңыратбаевтың зерттеулерінде Қорқыт ата 11 ғасырдың басында дүниеден өткен делінсе, Ә.Марғұланның еңбектерінде ол 7 – 8 ғасыр аралығында өмір сүрді деген пікір айтылады. Қазақ философиясы тарихында Қорқыт Ата– ел бірлігін нығайтқан кемеңгер қайраткер, түркі дүниетанымының негізін жасаған ғұлама ойшыл, әлемдік ақыл-ой мәдениетінде өзіндік орны бар философ-гуманист ретінде көрінеді. Қорқыт Ата жайындағы аңыздардан оның бойындағы үш түрлі өнер ерекше айқындалады. Біріншіден, ол оғыз-қыпшақ ұлысынан шыққан айтулы бақсы, абыз. Екіншіден – күйші, қобыз сарынын алғаш туындатушы өнерпаз.
Үшіншіден – әйгілі жырау, оның жырлары оғыз-қыпшақ өмірін бейнелеген әдеби-тарихи мұра. Түркі халықтарының фольклорындағы Қорқыт Ата туралы аңыз әңгімелердің бірі оның туылуына байланысты. Қорқыт Ата туралы аңыз Аңыз бойынша, анасы Қорқытты құрсағында үш жыл бойы көтеріп жүріпті. Жылына бір рет толғақ қысып отырады екен. Қорқыт дүниеге келер алдында әлемді үш күн, үш түн бойы көзге түртсе көргісіз қараңғылық басады. Сұрапыл қара дауыл соғып, ел-жұртты қорқыныш сезімі билеген. Осыған орай баланың атын “Қорқыт” деп қойған дейді.
“Қорқыт” сөзінің этимол-сын Ә.Қоңыратбаев “құтты адам, құт әкелетін адам” деп көрсетсе, С.Қасқабасов “өмір сарқылды, адам өлді” деген мағынаны білдіреді деп санайды. Е.Тұрсынов түркі халықтарының фольклорына сүйене отырып, “дада, деде” деген сөздерді “насихат айтушы жырау” деп түсіндіреді. В.Жирмунский Қорқыт Атаны магиялық аспап – қобыздың иесі, шаман, абыз ретінде қарастырады. Қорқыт атаның тарихи тұлға екенін растайтын жазба ескерткіш – “ Қорқыт Ата кітабы” (“Китаби дәдәм Корқуд”). Онда Қорқыт Ата жырау, ақылгөй, данышпан, көсем, бақсы, күйші ретінде көрінеді.
Кітаптың басында Қорқыт атаның нақыл сөздері келтіріледі. Ол “өмір барда өлім бар, өзгеру бар, өлмес өмір жоқ, сынбас темір жоқ, бәрі де өледі, өзгереді, ұмыт болады, тек мәңгі-бақи өлмейтін, ұмытылмайтын нәрсе – адамның өмірінде істеген игілікті ісінің нәтижесі” дейді. Қорқыт Ата жөніндегі аңыздарда түркі халықтарының өмір мен өлім мәселесі туралы көзқарастары көрініс тапқан. Аңыз бойынша, Қорқыт Ата ұйықтап кетіп, “егер өлімді есіңе алмасаң, мәңгі өмір сүресің” деген аян естиді. Біраз уақыт өткен соң бір баспақты қуып жүріп, жете алмағасын, “Өлсем де, жетемін!” дейді.
Соны айтуы мұң екен, Әзірейіл келіп, “Сен өлімді еске алдың, енді өлесің!” дейді. Аңызда Қорқыт Ата өзінің жүйрік желмаясына мініп, халқы бақытты өмір сүретін жерұйықты іздеуші, ғұмыр бойы өлімге қарсы күресуші жан ретінде суреттеледі.
Ел-жұртты өзінің жырымен де, күйімен де аузына қаратқан, ғұмырының соңында бірлігі ыдырай бастаған жұртының алауыздығына күйінген Қорқыт Ата мәңгілік өмір сырын іздеп дүниенің төрт бұрышын кезіп кетеді. Бірақ қайда барса да, алдынан көр қазып жатқан адамдарды жолықтырады. “Кімнің көрі?” деген сауалына “Қорқыттың көрі” деген жауап естиді.
“Қайда барсаң да Қорқыттың көрі” деген сөз осыдан қалған. Ақыр аяғында жер кіндігін тапсаң, тірі қаласың деген аян естіп, туған жері – Сыр өңіріне оралады. Содан мәңгі өмір тек өнерде деген ойға келіп, қобыз аспабын ойлап шығарады. Тағы бір аңыз бойынша, өзен ортасына кілем жайып, үстінде отырып қобыз тартқанда, күй күшімен суға батпайды екен. Қорқыт Ата қобыз тартқан жылдары өлім болмаған, тек бақытты тіршілік болған дейді. Бірақ Қорқыт Ата шаршап, ұйықтап кеткен сәтінде судан кішкентай қайрақ жылан шығып, оны шағып өлтіріпті дейді. Аңызда ажал ашық келмей, жылан кейпінде келеді.
Бұдан халықтың өлімге деген көзқарасын, “ажал айтып келмейді” деген филос. Тұжырымның негізін көреміз. Қорқыт Ата туралы аңыздарда кездесетін үлкен философиялық мәселе – уақыт пен кеңістік мәселесі. Бұл аңыздарда Қорқыт Ата өлімнен қашып, бүкіл ғарышты аралайды. Түсінен шошынған ол ажалдан құтылу үшін ертеңіне дүниенің екінші шетіне көшіп кетеді. Мұнда ол баяғы түсті тағы көреді.
Таң атысымен тағы да жолға шығады. Не істерін білмей, жердің ортасына бармақ болады. Жер ортасы Сырдың жағасы, қазіргі Қорқыт моласы тұрған тұс екен. М.Әуезов: “ажалды тоқтату мүмкін еместігін мойындағысы келмеген Қорқыт Ата жұрттан безіп, айдалаға, табиғат аясына кетеді, бірақ таулар да, жазықтар да, ормандар да оған өлім күтіп тұрғанын айтады. Содан қорқып, шырғайдан алғашқы қобызды жасап, жер бетінде бірінші болып күй тартады. Сөйтіп өлмеудің амалын өнерден табады”, – деп жазады.
Қазақ аңызындағы Қорқыт Ата бейнесі енді өлімнен қашқан шаман емес, керісінше, өмір үшін күрескен, өлімнен құтылуды қандай бір құдіретті күштен емес, өнерден іздеген, ажалмен айқасқан алып рухани тұлға болып көрінеді. Зерттеушілер өлімнен қашқан Қорқыт Ата философиясын әйгілі шумер эпосы “Гильгамеш туралы жырдағы” Гильгамеш әрекетімен салыстырады. М.Әуезов Қорқыт аңызын адамзатқа от ұрлап әкеліп сыйлаған Прометей туралы грек аңызымен теңестіреді. Тарихи деректер мен ғылыми пайымдауларды түйіндей келе, Қорқыт Атаны исламды әлі толық қабылдамаған түркі тайпаларының мәдени рәмізі деп қарастыруға болады. Аңыз әңгімелерде Қорқыт Ата өзінің желмаясына мініп, халыққа мәңгілік бақыт әкелетін жерұйықты іздеген данагөй ойшыл.
Зерттеуші Е.Тұрсыновтың түсіндіруі бойынша, бұл жердегі желмая қобыздың рәміздік бейнесі болып табылады. Өйткені ол мәңгілік өмірді қобыздың сарынынан табады. Ең ақырында қобыз күйімен көз жұмып, артындағы ұрпақтарына өлмес күйлерін қалдырады. Қорқыт Ата жырларының философиялық мән-мағынасының алтын діңгегі – әлемді, табиғат заңдарын көркемдік таным тұрғысынан игеру.
Оның өмір сүйгіштік дүниетанымы күнделікті күйкі тірліктің шеңберінен шыға білу және адамзат үшін әрбір тіршілік сәтінің құнды екенін ескерту, қайталанбас уақытты қадірлеуге шақыру, сол арқылы өмірді мәңгілік ету идеясы Қорқыт философиясының іргетасын құрайды. Қорқыт Ата энциклопедиялық жинағы Қорқыт Ата – энциклопедиялық жинақ. 1999 жылы Қазақ энциклопедиясының Бас редакциясы шығарған. Негізінен 5 бөлімнен тұратын бұл күрделі еңбекке Қорқыт Ата туралы ел аузында сақталған аңыздар мен күйлер, әфсаналар, ата мұрасын зерттеу, әулиенің әдебиет пен өнердегі бейнесі мәселелеріне арналған отандық және шетел ғалымдарының мақалалары топтастырылған.
Бұл материалдарда Қорқыт Атаның әлем тарихы мен философиясындағы орны, оның ұлы мұрасының көркемдік ерекшеліктері мен мазмұны, тілдік, түрлік айшықтары, тарихи белгілер мен жәдігерлік деректер хақында жан-жақты мағлұмат беріліп, талдау жасалады. “ Қорқыт Ата кітабының” Дрезден кітапханасында (Германия) сақталған толық нұсқасының фотокөшірмесі, орыс және қазақ тілдеріндегі аудармаларының таңдаулы үлгілері берілген. Кітап соңында Ш.Құдайбердіұлы, М.Жұмабаев, С.Сейфуллин бастаған қазақ ақындарының осы тақырыптағы толғау, поэмалары, дастандары жинақталған. Қорқыт Ата өміріне байланысты оқиғалар шежіресі мен әдебиеттер тізімі келтірілген. Қорқыт Ата кітабы Қорқыт Ата кітабы (“Китаб-и дәдем Коркут ғали лисан таифа оғузан”) – қаһармандық эпос үлгісі, оғыз-қыпшақ дәуірінің жазба мұрасы. Ұылымда оның он екі нұсқасы мәлім: Дрезденде (12 нұсқа) және Ватиканда (6 нұсқа) сақталған.
19 ғасырда бұл жазба ескерткішті зерттеп, аудару ісімен академик В.В. Бартольд айналысып, жеке тармақтарын жариялады. Кейін бұл аударма “Деде Горгуд” (Баку, 1950), “Книга моего деда Коркута” (М.–Л., 1962) деген атпен жарық көрді. Ә.Қоңыратбаевтың аударуымен қазақ тілінде 1986 жылы тұңғыш рет басылды. Әдеби әрі тарихи этникалық мұра ретіндегі ‘’ Қорқыт Ата кітабында” қазақ эпосына тән көркемдік кестелермен қатар қазақ тарихы мен мәдениетіне қосатын деректер де мол. Сондай-ақ жазбада оғыз тайпаларының этникалық тегі, этнографиясы, мекені, әлеуметтік жағдайы, т.б.
Мәліметтер көп сақталған. Осы деректерден оғыздардың бірде Сыр бойындағы қыпшақтармен, бірде Кавказ шегіндегі гәуірлермен жауласқаны көрінеді. Жырдағы ерлік сарындары аса елеулі. Қара Бодақ бірде қыпшақ ханына қан құстырған қара күш иесі (3-жыр), енді бірде Хамид, Мардин қамалдарын қиратқан батыр.
Қазан – оғыз елінің көсемі. Кітап кейіпкерлеріне Бәмсі-Бейрек, Қара Көне, Қара Бодақ, Қан Төрәлі, Қазан-Салор, Құлбаш, Оқшы, Ораз, сондай-ақ Аруз, Әмен, Әмран Бекіұлы, Бисат, Дүлек Боран, Дондаз, Қиян Селжүк, Қаңлы, Қанық хан, Рүстемдер жатады. “ Қорқыт Ата кітабы” оғыз тайпаларының қонысына қатысты Тана (Танаис – Сырдария), Бану Шешек (Баршын-салор-Гүлбаршын, Баршындария, Баршынкент), Камбура (Байбөрі) секілді атаулар да сақталған. Олар қазақ эпосынан да елеулі орын алған. Жырдың бас кейіпкері – Қорқыт.
Ол оғыз елінің ақылшысы, данасы, үлкен жырауы. Оның есімі көптеген түркі тайпаларына ортақ, тарихи-этникалық атауы да айқын. Бір кездері Қорқыт жинақталған фольклорлық бейне деп ұғынылса, бертін келе оны тарихи тұлға ретінде тани бастады (қазіргі Қорқыт ата). “ Қорқыт Ата кітабы’’ Қазақстанда М.Әуезов, Ә.Марғұлан, Ә.Қоңыратбаев, Р.Бердібаев, Х.Сүйіншәлиев, Н.Келімбетов, М.Жолдасбеков, Ш.Ыбыраев, Т.Қоңыратбай, т.б. Еңбектерінде зерттелді.
Коркыт Ата Туралы Реферат Қазақша
Кітаптың 1300 жылдығы 1999 жылы ЮНЕСКО тарапынан халықар. Деңгейде атап өтілді, “ Қорқыт ата” энциклопедия жинағы жарыққа шықты (1999). Қорқыт Ата мазары Қорқыт Ата мазары – тарихи сәулет өнері ескерткіші. Шамамен 9 – 10 ғасырларда қазіргі Қызылорда облысы Қармақшы ауданы Қорқыт станциясынан 3 км жерде Қорқыт әулиеге тұрғызылған. 1925 жылдан опырыла бастап, 1952 жылы Сырдария өзені шайып кеткен. Қазір орны белгісіз.
Мазар 19 ғасырдың соңында Ә.Диваев, И.А. Кастанье, П.И. Лерх зерттеулеріне негіз болған. Бізге “Түркістан альбомы” жинағында жарияланған фотосуреттер арқылы жеткен. Диваев пен Кастаньенің жазуы бойынша, құрылымы шикі кірпіштен қаланған дөңгелек пішінді 6 – 8 қырлы күмбезді құрылыс. Ішкі көрінісі биік, қабырғалары кереге өрнегімен нақышталған.
Исламға дейінгі түрік сәулет құрылысы үлгісімен салынған. Мазардың бұрынғы орнына қазіргі заманғы мемориалдық ескерткіш орнатылған; қазіргі Қорқыт Ата ескерткіші.